अखबार नेपाल ट्रेन्डिङ

कोरोनाले भयभीत बनाएको सन् २०२० को बिदाई गर्दै विश्वभर नयाँ वर्षको स्वागत गरिएको छ । अंग्रेजी नयाँ बर्ष सन् २०२० अरु बर्षहरुभन्दा धेरै फरक र पिडादायी भएर वितेको छ । कोभिडका कारण सन् २०२० विश्वका लागि प्रतिकूल र चुनौतिपूर्ण रह्यो ।

महामारीबाट मानवीय क्षति मात्र भएन, विश्व अर्थतन्त्र, व्यवसाय, उद्योग र जनजीवन ठप्पप्रायस् हुँदा राजनीतिक तथा प्राकृतिक घटना ओझेलमा परे । कोरोनाको महामारीले सवै क्षेत्रलाई प्रत्यक्ष मारमा पार्यो भने वर्षभरी कोरोना नै केन्द्रविन्दुमा रह्यो । कोरोना महामारीबीचमा पनि यस वर्ष धेरै महत्वपूर्ण घटनाहरु घटेका छन् । नेपालमा केही ठूला र केही साना, तर आपराधिक क्रियाकलपामा अत्यन्त क्रुर देखिने केही घट्नाक्रम भए । हत्या, बलात्कार अनि कालोबजारीका कयौं घटना सार्वजनिक भए ।

कात्तिक ६ गते पर्साको विन्दवासिनी गाउँपालिकामा नेकपाको सपथ ग्रहण कार्यक्रममा दुई पक्षबीच झडप हुँदा मुकेश चौरसियाको मृत्यु भयो । चौरसियाको हत्यामा पहिलो संविधान सभामा नेकपा एमालेबाट पर्सा–३ का संविधानसभा सदस्य राजकुमार गुप्ता संलग्न रहेको मुकेशको परिवारजनले आरोप लगाए । गुप्ता पनि संलग्न रहेको भन्दै प्रहरीमा जाहेरी दिन खोज्दा प्रहरीले जाहेरी लिन मानेन । गुप्ताविरद्ध जाहेरी लिन नमानेपछि पर्सामा दिनहुँ प्रदर्शन भयो ।

महामारीबाट मानवीय क्षति मात्र भएन, विश्व अर्थतन्त्र, व्यवसाय, उद्योग र जनजीवन ठप्पप्रायस् हुँदा राजनीतिक तथा प्राकृतिक घटना ओझेलमा परे । कोरोनाको महामारीले सवै क्षेत्रलाई प्रत्यक्ष मारमा पार्यो भने वर्षभरी कोरोना नै केन्द्रविन्दुमा रह्यो । कोरोना महामारीबीचमा पनि यस वर्ष धेरै महत्वपूर्ण घटनाहरु घटेका छन् । नेपालमा केही ठूला र केही साना, तर आपराधिक क्रियाकलपामा अत्यन्त क्रुर देखिने केही घट्नाक्रम भए । हत्या, बलात्कार अनि कालोबजारीका कयौं घटना सार्वजनिक भए ।

त्यस्तै नक्कली सुनकाण्ड, एसिड प्रकरण, गोगंबु हत्या प्रकरण, पूजारी हत्या प्रकरण, मोरङका शिक्षक हत्याकाण्ड, पर्साका मुकेश चौरसिया हत्याकाण्ड, धादिङ हत्याकाण्ड र कोरोना भाइरसको नाममा पत्रकारको नक्कली कार्ड प्रकरण लगायत २०२० का चर्चित अपराधिक क्रियाकलाप हुन् । केही घटनामा प्रहरी आलोचित समेत बन्यो ।

साउन १३ गते प्रहरीले काठमाडौंको कमलादीबाट १५ किलो सुन र दुईवटा हतियार बरामद गर्यो । सोही दिन आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा काठमाडौं प्रहरीका तत्कालीन प्रमुख, एसएसपी श्याम ज्ञवालीले १५ किलोमध्ये आधा किलोमात्र सुन रहेको बताए । बाँकी साढे १४ किलो सुनको जलप लगाएको चाँदी रहेको पाइयो ।

साउन ८ गते साँझ सितापाइलामा युवतीमाथि एसिड प्रहार भयो। सोही दिन राति महानगरीय प्रहरी वृत्त स्वयम्भूले रौतहट लक्ष्मीपुर स्थायी घर भएका हाल काठमाडौं डल्लु बस्ने मोहमद आलम र सोही स्थानका मुन्ना मोहमदलाई पक्राउ गर्यो । उनीहरूले ओखलढुंगा घर भइ हाल सीतापाइलमा बस्दै आएकी युवतीमाथि एसिड प्रहार गरेका थिए ।

साउन २५ गते गोंगबुमा टाउको काटिएको अवस्थामा एक पुरुषको शव फेला पार्यो । ती पुरुषको टाउको र शरीर क्रमशः सुटकेस र झोलामा थियो । शव दाङका कृष्णबहादुर बोहराको थियो । बोहराको हत्यामा संलग्न रहेको आरोपमा चितवन कालिका नगरपालिका ७ घर भएकी ३७ वर्षीया कल्पना मुडभरी पौडेल पक्राउ परिन् । उनीहरूबीच केही वर्षअघि फेसबुकमा परिचय भएको थियो ।

कृष्णबहादुरले नक्कली फेसबुक एकाउन्ट महिलाका निर्वस्त्र तस्बिर राख्न थालेपछि पौडेलले आफू बस्ने घरमा बोलाएर रक्सीमा हालेर स्लिपिङ ट्याबलेट खुवाएको र सुतेपछि अण्डकोषमा हानेर मारेको स्वीकारेकी थिइन् । पौडेललाई अदालतले सर्वस्वसहित जन्मकैदको फैसला सुनाएको छ । यो निकै क्रुर हत्या काण्ड थियो । यसले राष्ट्रिय रुपमै अपराधमा महिलाको चरित्रको विषयमा बहस केन्द्रीत गरेको थियो ।

भदौ ३ गते रौतहटको माधवनारायण नगरपालिका २ खेसरहियामा रहेको हमुमान मन्दिरका पुजारी श्रीराम साहको गोली प्रहारबाट हत्या भयो । हनुमान मन्दिर गाउँभन्दा टाढा एकान्तमा थियो । घटनाको १३ दिनपछि पूजारीको हत्यामा रामनरेश राउत पटेल र बालकृष्ण पटेल पक्राउ परे । तर, पूजारी साहको हत्या प्रकरणमा पीडित परिवारले प्रहरीको अनुसन्धानप्रति असन्तुष्टी जनाएका छन् ।

२३ मंसिरमा मोरङको मिक्लाजुङ गाउँपालिका–१ स्थानीय सरस्वती आधारभूत स्कुलका प्रधानाध्यापक राजेन्द्र श्रेष्ठको हत्या भयो । हत्याको जिम्मा प्रतिबन्धित नेकपा नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’ समूहले लिएको थियो। विप्लव समूहले हत्याको जिम्मा लिँदा पनि श्रेष्ठको हत्यामा संलग्न अभियुक्त पक्राउ परेका छैनन । प्रहरीले विप्लव समूहका मान्छेलाई पक्राउ गरेपछि त्यसको बद्लामा उनको हत्या भएको जनाइएको छ । यद्यपि अहिलेसम्म हत्यरा पक्राउ पर्न सकेका छैनन । यो घट्नापछि विप्लव समूह हिंसामा उत्रेको होकि भन्ने आशंका उब्जेको छ ।

रुकुम घटना स्जातीय भेदभावकै कारण हत्या:

जाजरकोट भेरी नगरपालिका-४ का नवराज विक रुकुम चौरजहारी नगरपालिका ८ सोती गाउँकी एक मल्ल थरकी किशोरीसँग प्रेममा थिए । विकले १९ जना साथीसहित केटी भगाउन खोजेपछि घटनाक्रमले विकसित रुप लिएको थियो ।

केटा पक्षले केटीले बोलाएपछि आफूहरु लिन आएको बताएका थिए । तर परिवार र गाउँलेले दलितलाई छोरी लिन नदिने भन्दै धपाएका मात्र नभई कुटपिट गरी हत्या गरेर भेरी नदीमा फालिदिएका बताइन्छ । मृतक छ जना मध्ये चार जना दलित भनिने समुदायका रहेको खुलेको थियो ।

ज्यान गुमाएका ६ जनाको शव भेरी नदीमा फेला परेको थियो।उक्त घटनाबारे अन्तर्राष्ट्रिय मानवअधिकार निकायहरूले समेत नेपालमा जातीय विभेद र हिंसासँग जोडिएका अपराधमा दण्डहीनता उच्च रहेको भन्दै उक्त घटनाको निष्पक्ष छानबिन गरी दोषीलाई कारबाही गर्न माग गरेका थिए । यस घटनामा संयुक्त राष्ट्रसङ्घको मानवअधिकार उच्चायुक्तको कार्यालयले समेत चासो व्यक्त गर्दै विज्ञप्ति निकालेको थियो ।

राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगले समेत आफ्नो प्रारम्भिक अनुसन्धानमा उक्त घटनाको प्रमुख कारक जातीय विभेद रहेको निष्कर्ष निकालेको थियो । घटनाको अनुसन्धानका लागि एक संसदीय विशेष छानबिन समिति समेत गठन गरिएको थियो ।

कोरोना महामारी:

गतवर्ष डिसेम्बरमा चिनको वुहानबाट विश्वभर फैलिएको कोभिड नाइन्टिन नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि अधिकाँश मुलुक लकडाउनसम्मको प्रतिबन्धात्मक कदम चाल्न बाध्य भए । जसले अधिकाँश क्षेत्र ठप्प हुँदा विश्व अर्थतन्त्रमा खर्बौ डलर नोक्सानी भएको छ भने लाखौले रोजगारी गुमाए । अहिले बेरोजगारीस्तर सन् १९ सय २९ देखि ३३ सम्मको आर्थिक मन्दी बराबर पुगेको छ । अमेरिकामा मात्र ३३ प्रतिसतले रोजगारी गुमाएका थिए । महामारीविरुद्ध जुटेको विश्वसमुदायले वैज्ञानिकबाट छोटो अवधिमै खोप विकास पाए । अहिले फाइजर र बायोएनटेक, मोडेर्ना, रुसको स्पुतनिकलगायत खोप अभियानकै रुपमा प्रयोग भइरहेको छ । विकसित मुलुकले प्रयोग थालेपनि विपन्न र कमजोर मुलुकसम्म कहिले पुग्ला भन्ने संसय रहेकै बेला बेलायतबाट फैलन थालेको कोरोनाको नयाँ स्वरुपले पुनस् विश्वलाई सतर्क गराएको छ ।

सेप्टेम्बरमा बेलायतमा देखा परेको नयाँ कोरोना भाइरस विभिन्न देशमा फैलिसकेको छ । कोभीड १९ को तुलनामा नयाँ स्वरुप ७० प्रतिशत तीव्र संक्रामक भएको बताइएपछि यसबारे विश्वभर चिन्ता बढेको छ । नेपालले पनि विमानस्थलदेखी सिमा नाकामा कडाइ गर्न थालेको छ। बेलायतसँग धेरै मुलुकहरुको आवागमन भएकोले नयाँ भनिएको भाइरस सजीलैसँग विश्वभर फैलिन सक्ने अनुमान गरिएको छ ।

जमघटमा प्रतिबन्ध:

कोरोना महामारीका कारण भिडभाड र जमघटमा प्रतिबन्ध लगाइदाँ यसपाली नयाँ बर्षको रौनक खल्लो बनेको छ ।केहि मुलुक र शहरमा आतेशबाजी र कार्यक्रम गरेर नयाँ वर्षलाई स्वागत गरिएको छ । चाडपर्वमा कोरोना संक्रमण बढ्ने त्रासका बीच विश्वका अधिकांश मुलुकले लकडाउन र प्रतिबन्धात्मक व्यवस्थामा कडाई गरेका छन् ।

यो वर्ष विश्वका अधिकांश मानिस धेरै समय घर भित्रै बस्न बाध्य भए । युरोप, मध्यपुर्व र एशियाका कतिपय भुभागमा रहस्यमयी धुवाँले करिब १८ महिनासम्म आकास ढाकेको थियो । आन्तरिक र अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडान बन्द हुदाँ धेरै मानिस विदा मनाउनबाट बन्चित भए ।

कार्यक्रम गर्न बन्देज:

संक्रमणका कारण युरोप अन्य मुलुकमा नयाँ वर्षका कार्यक्रम भएका छैनन् । नयाँ वर्षको विदा अवधीभर बार, रेष्टुरेन्ट र साँस्कृतिक कार्यक्रम गर्न बन्देज गरिएको छ । यस्तै नयाँ प्रजातिको कोरोनाभाइरसको संक्रमण फैलिएको बेलायतमा त्यहाँका प्रधानमन्त्री बोरिस जोन्सनले घरमै बस्न र प्रतिबन्धात्मक नियमको अनुसरण गर्न आग्रह गरेका छन् । लकडाउन र प्रतिबन्धात्मक नियमले नयाँ वर्षका कार्यक्रम प्रभावित भएका छन् । कोरोना नियन्त्रण भएको चीनमा पनि नयाँ वर्षमा हुने कार्यक्रम रद्ध गरिएको छ भने जापानमा नयाँ वर्षको अवसरमा हुने परम्परागत कार्यक्रम स्थिगत गरिएको छ ।

राजनीतिक घटनाः

दल भित्रको विवाद बढ्दै जाँदा नेपालमा केपी शर्मा ओली नेतृत्वको बहुमतको सरकारले संसद विघटन गर्दै मध्यावधि निर्वाचन घोषणा गर्यो । संसद विघटन गैरसंवैधानिक भन्दै राजनीतिक रुपमा विरोध गर्दै नेपालका संसदीय दलहरु, सर्वोच्च अदालतको फैसलाको पर्खाइमा छन् । संसद विघटनपछि दक्षिण एसियाको ठूलो कम्युनिष्ट पार्टी नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी विभाजनको वैधानिकता कुरिरहेको छ । नेपालका राजनीतिक पार्टीमा देखिएको तिक्कता मध्येको सबैभन्दा ठूलो तिक्तताका रुपमा यसलाई ब्याख्या गरिएको छ ।

कुटनीतिक सम्बन्ध:

आतंकवादी आक्रमणका मुख्य योजनाकारलाई आश्रय दिएको भन्दै अफगानिस्तानमा युद्ध छेडेको अमेरिकाले करिब १९ वर्षपछि विद्रोही तालिबानसँग शान्ति सम्झौता गरी सैनिक फिर्ता गर्योक भने अमेरिकासँगको शान्ति सहमतिपछि तालिबान विद्रोही र अफगान सरकारवीच कतारको दोहामा शान्तिवार्ता चलिरहेको छ । यसैगरी इजरायलले अमेरिकी मध्यस्थतामा इजरायलले युएई र बहराइनसँग कुटनीतिक सम्बन्ध स्थापित गरेको छ ।

अमेरिकामा जर्ज फ्लोइडको निर्मम हत्या:

रंगभेद नीतिका कारण पहिल्यैदेखि आलोचित अमेरिका सन् २०२० मा विश्व समुदायको तीव्र आक्रोश एवं घृणाको शिकार बन्यो । मे २५ का दिन एक ४५ वर्षे अश्वेत जर्ज फ्लोइडले श्वेत अमेरिकी प्रहरीको क्रुरताका कारण ज्यान गुमाए ।

मिलियापोलिस राज्यमा बसोबास गर्ने फ्लोइडले नजिकको स्टोरबाट एक बट्टा चुरोट किन्ने क्रममा २० डलरको नक्कली बिल बुझाएको आशंकामा प्रहरीलाई उजुरी दिए । त्यसपश्चात प्रहरी अधिकृत डेरेक चाउभिनले उनलाई जमिनमा घुँडा टेक्न लगाएर गर्धनमा बुटले टेके। ८ मिनेट १५ सेकेण्डसम्म यसरी कठिन सजाए दिँदा फ्लोइडले २० पटकभन्दा बढी श्वास फेर्न गाह्रो भएको भन्दै याचना गरे पनि चाउभिनले अन्ततः उनको प्राण लिएरै छाडे ।

भिडियो एवं तस्बिर सामाजिक सञ्जालमा फैलिदा सो घटनाले विश्वको ध्यान खिच्यो । त्यसपश्चात अमेरिका र अमेरिकाबाहिर विभिन्न देशमा अझै कायम रंगभेद नीतिविरुद्ध असंख्य नागरिक आन्दोलनमा उत्रिए ।

अमेरिकामा प्रहरी हिरासतमा अश्वेत व्यक्ति मारिएपछि रंगभेदविरुद्ध चर्किएको आन्दोलनमा ५४ जनाको ज्यान गयो भने रंगभेदसम्बन्धी टिप्पणी गरेको भन्दै आलोचित राष्ट्रपति ट्रम्प राष्ट्रपतीय निर्वाचनमा डेमोक्रयाटिकका जो बाइडेनबाट पराजित भए ।

अमेरिकि राजनीतिक घटनाक्रम:

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प आफ्नो कार्यकालको सुरुवातदेखि नै चर्चामा रहेपनि यस बर्ष कार्यकाल नवीकरण गर्ने बर्ष भएकाले पनि बढी चर्चा भयो ।गत नोभेम्बर ३ मा भएको निर्वाचनबाट कार्यकाल लम्ब्याउन नसकेपनि निर्वाचनको बेलाको आरोप प्रत्यारोप, मास्क बहिस्कार, कोरोनाप्रतिको उहाँको दृष्टिकोणलगायतका कारणले उहाँ चर्चाको केन्द्रमा नै रहे । दोस्रो कार्यकाल गर्न नपाउने दुर्लभ राष्ट्रपतिको रुपमा ट्रम्पलाई यस बर्षले टुंगो लगायो । उहाँलाई पराजित गर्दै डेमोक्रेटिक उम्मेदवार जो बाइडेन निर्वाचित भए । निर्वाचनपछि पनि ट्रम्पले नतिजा अस्वीकार गरेर थप चर्चा बटुले ।

ब्रेक्जिटः

युरोपेली संघसँगैको सदियौं लामो सम्बन्ध तोड्दै बेलायतले जनवरी ३१ तारिखमा ईयुबाट बहिगर्मन अर्थात ब्रेक्जिट लियो । ११ महिना संक्रमणपछि यही डिसेम्बरमा इयु र बेलायतबीच पछिल्लो ब्रेक्जिट सम्झौतासमेत भएको छ । ऐतिहासिक सम्झौताअनुसार दुवै पक्षबीच वस्तु तथा सेवामा कायम अतिरिक्त कर र कोटा प्रणाली लागू हुने छैन ।

विपत्ति र घटनाः

यो वर्षको अगष्ट ४ तारिख लेबनानको बेरुतस्थित बन्दरगाहको गोदाममा राखिएको एमोनियम नाइट्रेट ग्यास बिस्फोट हुदाँ २ सय २० भन्दा बढी व्यक्तिको मृत्यु भएको थियो भने ७ हजार बढी व्यक्ति घाइते भएका थिए । ३ लाख परिवार घरवारविहीन हुने गरी भएको विस्फोटबाट २० अर्ब डलरको क्षति भएको थियो । यसैगरी अष्ट्रेलियाको १ करोड ८६ लाख हेक्टर भुमिमा भयानक डढेलो लाग्दा ३४ जनाको मृत्यु भयो भने ५ हजार ९ सय भवन जलेर नष्ट भए । यसले मानवीय र भौतिक क्षति भन्दा जंगलमा आश्रय लिएका ३ अर्ब बढी जनावरको क्षति भयो ।

वर्ष २ हजार २०मा नकरात्मक घटना मात्र भएनन् केहि सकरात्मक घटना पनि भए । यो वर्ष विश्व राजनीतिमा महिला प्रतिनिधीत्व बढेको छ । १९ सय ९५को तुलनामा राजनीतिमा महिला सहभागीता दोब्बरले बढेको छ । २० मुलुकमा महिला नेतृले देश चलाइरहेका छन् । एशिया मुलकी कमला ह्यारिस पहिलो पटक अमेरिकाको उप–राष्ट्रपति निर्वाचित भइन् ।

उत्कृष्ट ब्यक्तिहरुको मृत्यु:

पद्मश्री पुरस्कार विजेता र बलिउडका उत्कृष्ट प्रतिभामध्ये एक, अभिनेता इरफान खानको अप्रिल २९ मा निधन भयो । पछिल्लो दुई वर्षदेखि क्यान्सरसँग जुधिरहेका इरफान खानलाई पछिल्लो समय कोलोन इन्फेक्सन भएको थियो । अप्रिल २८ मा कोलोन इन्फेक्सनकै कारण श्वा्सप्रश्वाेसमा समस्या देखिएपछि मुम्बईको कोकिलाबेन धीरुभाई अम्बानी अस्पतालमा निधन भएको हो ।

अभिनेता इरफान खानको निधनको शोकबाट निस्किन नपाउँदै बलिउडले अर्का दिग्गज कलाकार गुमाउनुपर्यो ।

इरफान खानको निधनको भोलिपल्टै ९अप्रिल ३०० अभिनेता ऋषि कपुरको निधन भएको हो । ६७ वर्षीय कपुरको मुम्बईको रिलायन्स फाउन्डेसन अस्पतालमा निधन भएको थियो । अभिनेता ऋषि कपुर पनि पछिल्लो केही वर्षदेखि क्यानसरसँग जुधिरहेका थिए ।सन् २०१८ मा ल्युकेमिया डिटेक्ट भएर न्युयोर्कमा सफल उपचारको एक वर्षपछि ६७ वर्षको उमेरमा ऋषिको निधन भएको हो ।

एकपछि अर्को परिवार गुमाएको शोकबाट विस्तारै बाहिर निस्किरहेको बलिउड र बलिउड प्रेमीलाई १४ जुनले पुनस् शोकमा डुबायो । चर्चित अभिनेता सुशान्तसिंह राजपुतले बान्द्रास्थित आफ्नै अपार्टमेन्टमा मृत भेटिएका थिए । सन् २०१० मा टेलिभिजनको पर्दाबाट अभिनय यात्रा सुरु गरेका सुशान्तले छोटो समयमै बलिउडमा आफनो अभिनय र नम्र व्यवहारले सफल अभिनेताका रुपमा ख्याति कमाएका थिए ।

चर्चित अमेरिकी बास्केटबल लेजेण्ड कोबे ब्रायन्टको हेलिकोप्टर दुर्घटनामा मृत्यु भयो । उनले पाँच पटक एनबीए च्याम्पियन र ओस्कार जितेका थिए । क्यालिफोर्नियाको कालाबासस सहरमा भएको दुर्घटनामा कोबे, उनकी छोरी गियनासहित नौ जनाको ज्यान गएको छ ।

नेपालमा सलह आतंक:

यस बर्षका विश्वव्यापी चर्चित घटना मध्ये सलह आतंक पनि एक हो । विषेश गरेर दक्षिण एसियाली मुलुकमा यसले बढी चर्चा पायो ।कोरोनाको महामारी चलिरहेका बेला सलह पनि फैलिएको विषयले भोकमरी हुने र खाद्य सङ्कट आउने सम्मको विश्लेषण गरिएको थियो । सन् २०१९ सुरुवाती महिनामा पहिलोपटक यमनमा देखिएको सलह नै एक बर्षपछि साउदी अरब, इरान हुँदै दक्षिण एसियाली राष्ट्र पाकिस्तान भित्रिएको थियो । त्यसपछि पाकिस्तानमा ठूलो क्षति पुर्याउँदै भारत हुँदै नेपाल छिरेको थियो । यसले यी देशहरुको कृषिमा ठूलो क्षति गरेको थियो ।

खेलकुद क्षेत्र प्रभावित:

कोरोनाका कारण धेरै खेल हुन नसक्दा, भएका खेल पनि बिना दर्शक सञ्चालनमा आउँदा तथा खेल क्षेत्र आर्थिक रुपमा टाट पल्टँदा २०२० बिर्सन लायक नै रहयो । यद्यपि, कोरोनाले खेल क्षेत्रलाई केही महिना भन्दा धैरै ठप्प राख्न सकेन ।

सन् २०२०मा कोभिड–१९ को प्रभावका कारण खेलकुद क्षेत्र प्रभावित बन्यो । विश्व खेलकुद प्रभावित भएको यो वर्ष बिभिन्न प्रतियोगिता स्थगित भए भने जापान ओलम्पिकदेखि कतार विश्वकप छनोट र प्रिमियर लिगदेखि युरोकप फुटबलसम्म प्रभावित रहे । अन्तिमसम्म ओलम्पिक २०२०को तयारी गरेको जापानले कोभिड–१९का कारण प्रतियोगिता २०२१ सम्मका लागि स्थगित नगरी सुखै पाएन । ओलम्पिक आयोजक कमिटीका अध्यक्ष योसिरो मोरीले बिभिन्न मित्रराष्ट्रको दवावपछि आधुनिक ओलम्पिकको इतिहासमा पहिलो पटक ओलम्पिक १ बर्ष सरेको घोषणा गरेका थिए । यस्तै कोरोनाकै कारण युरोकप २०२० पनि स्थगित भयो । अष्ट्रेलियामा हुने भनिएको विश्वकप टि–२० क्रिकेट पनि कोरोनाले प्रभावित बनायो । विम्बल्डन टेनिस पनि विश्व युद्धपछि पहिलोपटक रोकियो भने बिभिन्न म्याराथन, बास्केटबलमा खेल, ब्याडमिन्टनमा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता यो बर्ष हुन सकेनन् ।

कोरोनाका कारण धेरै खेल हुन नसक्दा, भएका खेल पनि बिना दर्शक सञ्चालनमा आउँदा तथा खेल क्षेत्र आर्थिक रुपमा टाट पल्टँदा २०२० बिर्सन लायक नै रहयो । यद्यपि, कोरोनाले खेल क्षेत्रलाई केही महिना भन्दा धैरै ठप्प राख्न सकेन । युरोपका बिभिन्न देशमा घरेलु फुटबलको सुरुवात भयो भने छिमेकी देश भारतले कोरोना प्रभावकाबीच इण्डियन प्रिमियर लिग आईपीएल गरेर देखायो । बेलायतको प्रिमियर लिग, स्पेनको ला लिगा, जर्मनको बुन्डेसलिगा, फ्रेन्च लिग वानलगायत युरोपका दर्जनौं देशमा कोरोना प्रभावकैबीच रोकिएको पुरानो सिजन सकेर नयाँ सिजन सञ्चालनमा आए । च्याम्पियन्स लिग फुटबल पनि कोरोना प्रभावकाबीच सम्पन्न भयो भने युरोपा लिग पनि सञ्चालन भयो । यो बर्ष खेलकुदमा ‘ब्ल्याक लाइभ्स म्याटर’ आन्दोलनले व्यापकता पायो । राफेल नाडालले नोभाक जोकोभिचलाई हराएर कीर्तिमान १३ औं पल्ट फ्रेन्च ओपन जिते । लिभरपुलले ३० वर्षपछि प्रिमियर लिग जित्यो । सेभिल्लाले फेरि युरोपा लिग जित्यो । बेलायती लेविस ह्यामिल्टनले सातौं पटक फर्मुला वान विश्व च्याम्पियनसिपको किर्तिमानी हात पारे ।

नेपालले २०२० मै खेल्नुपर्ने विश्वकप छनोट फुटबल अन्तर्गत दोस्रो चरणका घरेलु खेल समयमै हुन सकेनन् । नेपालले खेल्ने विश्व क्रिकेट लिग डिभिज २ अन्तर्गतका खेल पनि २०२१ सम्मका लागि स्थगित भए । नेपालमै पनि कोरोना प्रभावकाबीच २०२० मा घरेलु खेलकुदको त्यतिधेरै चहलपहल रहेन ।

चलचित्र क्षेत्रका लागि कालो वर्ष:

कोरोनाका कारण वर्ष २०२० नेपाली चलचित्र क्षेत्रका लागि निकै खराब वर्ष सावित भयो । यस वर्ष रिलिज भएका केही चलचित्रले बक्स अफिसमा बलियो उपस्थिति जमाउन सेकनन् ।

विश्वव्याधिका रूपमा देखापरेको कोभिड–१९ को अनपेक्षित र अप्रत्यासित मार चलचित्र क्षेत्रले खेप्नुपर्योे । विश्वभरको चलचित्र जगतकै यो दशाले नेपाली चलचित्रलाई नछोप्ने कुरै भएन ।

विभिन्न राजनीतिक, सामाजिक र प्राकृतिक संक्रमणपछि तंग्रिन खोजिरहेको नेपाली चलचित्र कोरोनाका कारण पुनस् थला पर्योा ।

कोरोनाका कारण वर्ष २०२० नेपाली चलचित्र क्षेत्रका लागि निकै खराब वर्ष सावित भयो । यस वर्ष रिलिज भएका केही चलचित्रले बक्स अफिसमा बलियो उपस्थिति जमाउन सेकनन् ।निर्माताले त्यसपछिका दिनमा जोखिम मोलेर चलचित्र रिलिजको आँट गरेनन् ।केही समयपछि त लकडाउन सुरु भयो र चलचित्र हल नै बन्द रहे ।

करिब ९ महिना बन्द भएका चलचित्र हल २०२० को अन्त्यमा अर्थात् डिसेम्बर २५ बाट संचालनमा आए । आमा र सेन्टिभाइरसु चलचित्रलाई पुनस् हलमा लगाइयो । र पनि दर्शक आएनन् । अहिले हल खुलेका छन्, तर दर्शक हलसम्म पुगेका छैनन् । निर्माता, वितरक, हलवाला, कलाकारदेखि प्राविधिकसम्मका लागि यो वर्ष निकै तनावयुक्त रह्यो ।निर्माता, वितरक र हलवालाले आर्थिक घाटा बेहोर्नुपर्यो् । कलाकरदेखि प्राविधिकसम्म बेरोजगार भए, उनीहरूलाई त झन् आर्थिक संकट नै आइपर्योल ।यो वर्ष त चलचित्र क्षेत्र त थला नै पर्योभ ।

डिजिटल प्लेटफर्म:

लकडाउनमा थुनिएर बसेका धेरै चलचित्रप्रेमी दर्शकहरूले डिजिटल प्लेटफर्मको प्रयोग गरेर चलचित्रहरू हेरेका छन् । लामो समय घर भित्र थुनिएर बस्दा उनीहरूले विभिन्न उत्कृष्ट चलचित्रहरू हेरिसकेका छन् ।

यसरी २०२० मा देशको हरेक क्षेत्रमा प्रभाव परे संगै व्यक्तिगत जीवनमा आएका राम्रा नराम्रा उतार चढावलाई पार गरेर अंग्रेजी नयाँवर्ष २०२१ लाई मंगलमय शुभकामना सहित स्वागत गरौं ।