अखबार नेपाल ट्रेन्डिङ

काठमाडौं: मुठी खाएर मुरी उब्जाउने दिन महिनाको मध्य अर्थात् असार १५ गतेका दिन हरेक वर्ष राष्ट्रिय धान दिवस मनाउने गरिन्छ ।

मानो रोपेर मुरी फलाउने दिनका रुपमा यस दिन खेतमा रोपाई गरि दही चिउरा खाने भएकाले यस दिनलाई दही चिउरा खाने दिनका रुपमा मनाउने गरिएको छ । कृषिमा परनिर्भरता बढ्दै गएका कारण उत्पादकत्व बढाउने उद्देश्यले नेपालमा विक्रम सम्वत २०६१ साल देखि असार १५ लाई राष्ट्रिय धान दिवसका रूपमा मनाउन थालिएको हो ।

नेपालमा खेती गरिने कुल क्षेत्रफलको ४८.३ प्रतिशत हाराहरि अर्थात् १४ लाख हेक्टर जमिनमा धानखेती हुँदै आएको छ । कृषि क्षेत्रको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको ३३ प्रतिशत हाराहारीमा धानको योगदान छ । नेपालमा वार्षिक धानको उत्पादन सरदर प्रतिहेक्टर तीन हजार केजी छ भने औषतमा झण्डै ५० लाख मेट्रिकटन धान उत्पादन हुन्छ । तर नेपालमा वार्षिक लगभग ६० लाख मेट्रिक टन धान आवश्यक पर्छ । यसको अर्थ कृषि प्रधान भनिएपनि नेपालमा अहिलेपनि धान आयात हुने गरेको छ ।

नेपालको मनाङ र मुस्ताङ बाहेकका सबै जिल्लामा गरि लगभग ६३ जातका धान खेती गरिन्छ । नेपालमा मौसमको आधारमा चैते, बर्खे, घैया र बोरो धान को खेती हुँदै आएको छ । संसारको सबैभन्दा उच्च स्थानमा धानखेती हुने ठाँउ जुम्लामा पर्छ । खाद्य सुरक्षाको प्रमुख आधारको रुपमा रहेको धानको उत्पादनलाई महत्व दिंदै सरकारले असार १५ लाई राष्ट्रिय धान दिवसका रुपमा मनाउने गरेपनि खेति लगाउने समयमा वर्षेनी किसानलाई मलको समस्या हुने गर्छ ।

युवा जनशक्ति विदेश पलायन, खेतीयोग्य भूमि घडेरीमा परिणत गर्नु, आकासे खेतीमा निर्भर र सिँचाइको व्यवस्था नहुनु, सिमित व्यक्तिका हातमा धेरै जमिन र जग्गाको खण्डीकरण जस्ता समस्याले धान दिवसको वास्तविक महत्व भने स्थापित हुन सकेको छैन ।